‘Ròm’ – Một phép thử cho các nhà làm phim trẻ

‘Ròm’ là bộ phim mà đạo diễn Trần Thanh Huy đã dành rất nhiều tâm huyết và mất hơn 7 năm để thực hiện. Ít ai biết được rằng, ý tưởng bộ phim được hình thành từ phim ngắn trước đây của đạo diễn ’16:30′. Từ những thành công và kinh nghiệm có được ở ’16:30′, đạo diễn Trần Thanh Huy đã quyết định phát triển bộ phim ngắn này trở thành phim dài đầu tiên của mình. Với Huy đây là một phép thử và cũng giống như một vài đạo diễn nổi tiếng khác trên thế giới, phép thử mạo hiểm này đã đưa họ đến với những thành công trong ngành điện ảnh.

Đạo diễn Trần Thanh Huy chia sẻ rằng ý tưởng về Ròm có trước 16:30, nhưng do điều kiện lúc đó chưa được cho phép nên anh quyết định làm phim ngắn trước. Ban đầu 16:30 là một phim tốt nghiệp của chính đạo diễn nhưng sau khi chiếu, phim nhận được sự đánh giá cao từ mọi người, nhận 4 giải tại Liên hoan phim Yxineff 2012. Tiếp đó 16:30 đoạt giải Cánh diều Vàng 2012 và được trình chiếu tại Liên hoan phim Cannes 2013.

Với một bộ phim ngắn thì đây được xem là những thành công lớn nhưng Trần Thanh Huy vẫn cảm thấy câu chuyện trong phim cần được kể thêm. Ý tưởng đó thôi thúc anh thành lập dự án, xin tài trợ ở nhiều hãng phim và những cá nhân quen biết. Anh thậm chí thuê hẳn một căn phòng trọ ở gần bối cảnh phim để tìm hiểu và phát triển kịch bản 16:30 thành kịch bản phim dài đầu tay, Ròm.

Câu chuyện của Ròm thật sự truyền nhiều cảm hứng cho các nhà làm phim trẻ thực hiện các bộ phim ngắn của họ. Phim ngắn giúp bạn có một sản phẩm thật sự của chính mình, nó thể hiện phong cách điện ảnh của bạn và chứng tỏ bạn thật sự có thể làm được một cái gì. Nếu bộ phim khiến bạn hài lòng, bạn có thể gửi nó đến các cuộc thi, các liên hoan phim,… với tài năng và một chút may mắn biết đâu nó chính là tấm vé thông hành giúp bạn đến gần hơn với bộ phim thật sự của mình.

Những phim hay được hình thành từ phim ngắn

Phát triển phim ngắn trở thành phim dài tay không phải là một hướng đi mới đối với các nhà làm phim độc lập trên thế giới. Đạo diễn Damien Chazelle, người thực hiện bộ phim nổi tiếng La La Land, trước đó cũng gây ấn tượng mạnh khi phát triển bộ phim ngắn thành phim dài cùng tên Whiplash. Anh nhận ra rằng cách duy nhất để làm bộ phim mà mình muốn thì trước tiên cần cố gắng làm chúng ở quy mô nhỏ đã.

Phim ngắn Whiplash của Damien Chazelle, công chiếu tại Liên hoan phim Sundance 2013, nhận được hoan nghênh và thu hút nhiều nhà sản xuất đầu tư để làm thành một bộ phim dài hoàn chỉnh. Hãng Bold Films với kinh phí sản xuất là 3.3 triệu USD. Bộ phim có cốt truyện đơn giản và bối cảnh quen thuộc xoay quanh một phòng tập, với những sinh viên âm nhạc mang nhiều tham vọng, trong đó có Andrew Neiman. Trong một buổi tối tập trống, anh đã gây ấn tượng với người thầy nổi tiếng Terence Fletcher và bắt đầu chuỗi ngày được ông đào tạo một cách vô cùng khắc nghiệt. Không ai ngờ rằng bộ phim với kinh phí thấp như vậy lại có thể đem lại lợi nhuận gấp 10 lần với 33 triệu đô, được đề cử và giành nhiều giải thưởng tại lễ trao giải Oscar lần thứ 87.

Làm một bộ phim ngắn thì tương đối ít tốn kém hơn so với một bộ phim dài, nó cũng giúp các nhà làm phim trẻ hoàn thiện kỹ năng của bản thân, các ý tưởng của mình và thử nghiệm những điều họ yêu thích. Sự độc đáo và nét cá nhân trong các tác phẩm ngắn này tạo ra sự hào hứng cho những người có chung tầm nhìn, chung sở thích cũng muốn tham gia cùng. Giống như cách mà đạo diễn Neill Blomkamp đã bắt đầu trong phim ngắn Alive In Joburg trước khi biến nó thành bộ phim dài đầu tiên của mình District 9. Trong phim ngắn Neill Blomkamp cũng đề cập đến nhóm người ngoài hành tinh đến tị nạn ở trái đất. Phim mang phong cách tài liệu và là phương tiện để anh sử dụng các hiệu ứng đặc biệt thuộc chuyên ngành kỹ thuật 3D của mình. Bộ phim đã lọt vào mắt xanh của đạo diễn nổi tiếng Peter Jackson khi hai người làm việc cho một dự án khác. Peter Jackson đã giao cho Neill Blomkamp 30 triệu đô để anh làm bất cứ điều gì anh ấy muốn để phát triển câu chuyện về những người ngoài hành tinh này. Kết quả là bộ phim District 9 ra đời, một tác phẩm thành công tại phòng vé, tiếp tục được đề cử Giải Oscar cho Phim hay nhất năm 2009.

Phim ngắn cũng giúp bạn tập làm quen với những áp lực từ việc làm phim, nó sẽ ít căng thẳng hơn khi bạn kiểm soát và chấp nhận những rủi ro sẽ gặp. Bạn làm những điều bạn muốn, không bị hạn chế bởi ý thích của người khác. Sau một hai lần thử nghiệm, có thể nó sẽ tạo cho bạn sự tự tin hơn khi đối diện với những công việc áp lực khác liên quan đến việc làm phim. Ông hoàng của dòng phim kinh dị James Wan bắt đầu loạt phim kinh dị ăn khách Saw bằng một đoạn phim ngắn Saw 0.5, kết hợp cùng nhà biên kịch thân thiết là Leigh Whannell. Đoạn phim nổi bật vì chủ đề đáng sợ và mô tả về sự tra tấn tâm lý, thể chất gây ám ảnh. Cả hai sau đó đã dùng phim ngắn này để giới thiệu với hãng phim Lionsgate và nhận được cái gật đầu từ họ với mức đầu tư 1,2 triệu đô. Phim kể về một kẻ tâm thần, có sở thích nhốt và tra tấn các nạn nhân đến chết. Saw bất ngờ thu về 100 triệu đô và được phát triển thành 8 phần tiếp theo. Tính đến nay loạt phim kinh dị kinh phí thấp này đã đạt doanh thu lên đến gần 1 tỉ đô, giúp James Wan mở rộng sự nghiệp cùng Insidious và The Conjuring, hai loạt phim kinh dị khác cũng vô cùng thành công. James Wan sau đó nhanh chóng gia nhập vào hàng ngũ những đạo diễn tỷ đô với loạt bom tấn Fast & Furious 7, Aquaman.

Một phim ngắn thất bại, thứ mà bạn mất là khoảng thời gian ngắn và công sức mà bạn dành cho bộ phim cùng khoản chi phí nhỏ. Nó buồn nhưng ít đáng sợ hơn việc bạn làm một bộ phim trị giá trăm triệu và khiến nó rối tung lên, cùng sự thất vọng của những người tham gia cùng bạn. Sự thất bại nhỏ này sẽ giúp bạn sắp xếp lại khoảng cách giữa tham vọng và khả năng của mình để tìm hướng phát triển phù hợp. 

Những phim ngắn ấn tượng của các nhà làm phim trẻ Việt Nam

Một số phim ngắn Việt Nam gây ấn tượng gần đây của các bạn trẻ bắt đầu có sự chỉnh chu về nội dung và kỹ thuật. Từ các phim ngắn này bắt đầu hình thành nên một thế hệ đạo diễn trẻ Việt Nam tài năng và nhiều đam mê.

Mây Nhưng Không Mưa của đạo diễn Vũ Minh Nghĩa và Phạm Hoàng Minh Thy được chọn tranh giải ở hạng mục Orizzonti Short tại Liên hoan phim Venice. Phim kể về cô gái làm việc ở tiệm váy cưới yêu anh chàng hát dạo, bán hàng rong. Phim có độ dài 20 phút, đưa người xem qua một đám cưới, một buổi tắc đường, một vụ trộm cướp, một sự hóa thân thần kì và một câu chuyện tình yêu. Tác phẩm thuộc top 5 tác phẩm được hỗ trợ kinh phí từ Dự án phim ngắn CJ 2019.

Tác phẩm Ngọt, mặn của đạo diễn trẻ Dương Diệu Linh giành giải phim ngắn hay nhất do các nhà phê bình trẻ bầu chọn tại LHP quốc tế Singapore. Ngọt, mặn dài 18 phút, thể hiện bi kịch của người phụ nữ khi bị ràng buộc bởi tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”. Phim ngắn đem lại luồng không khí tươi mới và góc nhìn độc đáo khiến mọi người yêu thích.

Phim ngắn Hãy tỉnh thức và sẵn sàng của đạo diễn trẻ Phạm Thiên Ân giành giải Illy cho Phim ngắn xuất sắc nhất tại hạng mục Directors’ Fortnight, thuộc Tuần lễ đạo diễn trong khuôn khổ LHP Cannes 2019 ở Pháp. Hãy tỉnh thức và sẵn sàng là phim ngắn 7 phút được quay chỉ với một cú máy dài. Phim kể về câu chuyện của 3 thanh niên, liên quan đến một vụ tông xe trước quán nhậu vỉa hè. Cảnh quay của phim chỉ tại một quán nhậu nhưng khắc họa chân thực một bức tranh xã hội hiện tại. 

Phim ngắn Một khu đất tốt của đạo diễn Phạm Ngọc Lân nhận giải cao nhất cho hạng mục Phim ngắn nước ngoài tại LHP ngắn quốc tế Vienna (Áo), giải thưởng đề cử đặc biệt cho phim ngắn nước ngoài xuất sắc nhất trong khuôn khổ LHP Las Palmas (Tây Ban Nha). Đây là phim trắng đen, khắc họa 2 câu chuyện xảy ra cách nhau hơn 10 năm trên cùng một địa điểm: hai mẹ con đi tìm mộ và câu chuyện phiếm trên sân gôn của đại gia và cô bồ nhí.

• RÒM – Cuộc chạy dài 8 năm của đạo diễn Trần Thanh Huy