Là một trong những đạo diễn Nhật Bản nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong thế hệ của mình, Shunji Iwai đa tài thường được công nhận với phong cách hình ảnh đặc biệt và sáng tạo. Mặc dù tự mô tả mình như một “eizo sakka” (nghệ sĩ thị giác), các nhân vật và chủ đề cốt truyện trong những bộ phim của anh thường được phát triển xuất sắc và tất cả đều do anh tự viết kịch bản.
Những điểm nổi bật trong phong cách của Shunji Iwai
Chuyển động kéo dài của máy quay gắn liền với một khung cảnh, giúp tạo ra những khoảnh khắc lơ lửng nhẹ nhàng, vừa đẹp mà cũng rất tinh tế. Những bản nhạc pha trộn chất pop rhapsodic và cổ điển. Những cốt truyện với các nhân vật bị cắt đứt khỏi xã hội và các mối quan hệ nhưng nội tâm bên trong thường không nhất quán giữa thiện và ác, đen và trắng. Sự thay đổi bất ngờ các sắc thái đi từ những hài hước, nhẹ nhàng sang tàn nhẫn và vô vọng.
“Khi còn nhỏ, tôi yêu thích cảm giác rằng chỉ có một khu vực nhỏ xung quanh bạn,” Shunji Iwai nói. “Tôi nhớ về một con phố lớn, thực ra không lớn lắm nhưng với một đứa trẻ nó kiểu vậy, đó là con phố mà tôi không thể băng qua vì quá nguy hiểm. Nơi đó bên kia đường với tôi là một thế giới khác. Khi tôi viết, tôi luôn ghi nhớ cảm giác đó, khoảng cách tưởng tượng đó ”.
“Trong những câu chuyện của tôi, điều quan trọng nhất là mọi người không biết rõ về nhau. Ngay cả người bên cạnh bạn cũng rất khó để hiểu. Đôi khi mọi người hay nghĩ về người yêu mình như: họ là của tôi, cô ấy là của tôi, anh ấy là của tôi, tất cả như thể tôi là anh ấy và cô ấy là tôi.
Đó cũng là suy nghĩ của nhân vật Hiroko trong Love Letter, khi cô ấy mất đi người bạn đời của mình, sau đó cô ấy trao đổi những bức thư với một người phụ nữ khác. Thông qua những bức thư, cô ấy nhìn thấy những ký ức mà cô chưa từng biết. Đó là một cách tiếp cận khác để cô hiểu về vị hôn phu của mình.”
Tiểu sử của Shunji Iwai
Bị cuốn hút bởi điện ảnh, Shunji Iwai dành phần lớn tuổi trẻ của mình ở các rạp chiếu Sendai trước khi vào Đại học Quốc gia Yokohama năm 1981, nơi anh quay những bộ phim thử nghiệm. Tốt nghiệp năm 1987, anh bắt đầu sự nghiệp đạo diễn video ca nhạc và quảng cáo truyền hình trước khi bắt đầu viết kịch bản và đạo diễn phim truyền hình vào năm 1991.
Sau đó, vào năm 1993, bộ phim truyền hình Fireworks của anh ấy đã mang lại cho anh ấy những lời khen ngợi từ giới phê bình và Giải thưởng Đạo diễn mới của Hiệp hội Đạo diễn Nhật Bản nói về một nhóm trẻ em ở thị trấn Iioka.
Sau đó Shunji Iwai chuyển sang lĩnh vực sân khấu với phim ngắn Undo (1994), phim ngắn Picnic (1996) kể về một bộ ba bệnh nhân tâm thần mạo hiểm ra ngoài tìm nơi tận cùng thế giới, đã bị hoãn phát hành cho đến năm 1996 do lo sợ rằng cốt truyện phản ánh một số khía cạnh của các cuộc tấn công bằng khí sarin ở Tokyo vào tháng 3 năm 1995.
Vì vậy, Love Letter (1995) trở thành bộ phim chiếu rạp đầu tiên của anh và cũng là tác phẩm tạo nên cú hit phòng vé không chỉ trong nước mà ở các quốc gia Đông Á khác, đặc biệt là Hàn Quốc, nơi thành công của bộ phim đã giúp phá bỏ những rào cản sau Thế chiến II đối với các bộ phim Nhật Bản.
Đây là bộ phim mà sự kết hợp của anh với nhà quay phim yêu thích Noboru Shinoda. Cả hai đã đi tiên phong trong việc sử dụng máy ảnh cầm tay để ghi lại những cảnh mùa đông đầy tuyết trong phim. Sau khi Noboru Shinoda qua đời, đạo diễn Shunji Iwai đã làm việc với nhà quay phim Chigi Cambe, một người trợ lý của Noboru Shinoda.
“Người bạn cũ của tôi đã qua đời và Chigi Cambe là trợ lý của anh ấy. Tôi đã nghĩ anh ấy là người giỏi nhất trong số những trợ lý làm việc cùng. Anh ấy rất sáng tạo và hỗ trợ tôi rất nhiều.”
Bộ phim Swallowtail Butterfly (1996), lấy bối cảnh trong tương lai gần, thậm chí còn được yêu thích hơn. Những bản nhạc kịch như “My Way” do ngôi sao nhạc pop Chara trình diễn đã trở thành hit, những phân đoạn này của phim được sử dụng cho MTV. Đây là giai đoạn Shunji Iwai có nhiều dự án ở cả mảng truyền hình lẫn điện ảnh như: Ghost Soup (1992), Fried Dragon Fish (1993), April Story (1998).
Năm 1998, Fine Line Features phát hành bộ phim Love Letter tại Hoa Kỳ với tựa đề mới When I Close My Eyes, cũng là bộ phim đầu tiên do Shunji Iwai đạo diễn được công chiếu tại rạp chiếu phim Hoa Kỳ.
Shunji Iwai ra mắt với tư cách là một diễn viên trong Ritual (2000) và sau đó tạo một trang web trò chuyện trên Internet, nơi anh cùng mọi người thảo luận để tạo ra một cốt truyện cho bộ phim All About Lily Chou-Chou (2001), phim về đề tài trung học đen tối của anh.
Năm 2004 Shunji Iwai phát hành Hana & Alice, bộ phim hài đầu tiên của anh và một lần nữa anh cũng tự mình soạn nhạc cho bộ phim.
Bộ phim A Bride For Rip Van Winkle ra mắt tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo 2016 và nhận được nhiều lời khen của giới phê bình.
Năm 2008, anh tham gia Ban giám khảo cho Liên hoan phim Sundance và là một trong mười hai đạo diễn được yêu cầu viết và đạo diễn một phân đoạn trong bộ phim New York, I Love You. Phân đoạn của anh có sự tham gia của các diễn viên nổi tiếng Orlando Bloom và Christina Ricci.
Bộ phim mới nhất của Shunji Iwai là tác phẩm hợp tác với Trung Quốc có tên Last Letter (2018).
Bài phỏng vấn của đạo diễn Shunji Iwai trong thời gian phát hành bộ phim A Bride for Rip Van Winkle (2016)
A Bride For Rip Van Winkle kể về một cô gái quyết định kết hôn với một chàng trai qua mạng. Tuy nhiên cô không có người thân hay bạn bè để mời tới dự đám cưới. Cuối cùng cô quyết định thuê những vị khách trên mạng đến. Một trong số những vị khách đó có một người đàn ông đang mắc bệnh nan y. Sự cô đơn và cảm giác tuyệt vọng đã khiến cả hai kết nối với nhau.
Ngoài một đạo diễn, bạn còn là một nghệ sĩ video, một nhà biên kịch, một nhà sản xuất và một nhà soạn nhạc. Bạn thích cái nào hơn?
Shunji Iwai: Viết kịch bản là công việc đòi hỏi nhiều thời gian nhất, nhưng tạo ra câu chuyện là phần quan trọng nhất đối với tôi.
Phim của bạn đã nhận được sự hoan nghênh của cả giới phê bình và thương mại. Thành công này có giúp ích gì cho bạn trong những bộ phim mới nhất không?
Shunji Iwai: Khi nói đến việc làm một bộ phim mới, đó luôn là thử thách với tôi những thành công trước đó không giúp ảnh hưởng gì cả.
Phong cách làm phim của bạn đã được nhiều nhà phê bình và khán giả mô tả là độc đáo. Nếu bạn được mô tả nó, bạn sẽ nói gì về nó?
Shunji Iwai: Một trong những triết lý của tôi là tôi làm phim không phải cho toàn bộ khán giả, mà cho những cá nhân trong đó. Mặc dù rất nhiều người có mặt trong rạp, nhưng mỗi người chỉ xem phim một mình. Đối với tôi, phim cung cấp sự giao tiếp rất mật thiết giữa mỗi cá nhân và bản thân tôi.
Tại sao bạn lại chọn sử dụng tên truyện ngắn Rip Van Winkle của Washington Irving trong tiêu đề A Bride for Rip Van Winkle và nhân vật trong truyện có kết nối như thế nào với nhân vật trong phim của bạn không?
Shunji Iwai: Đó là một sự lựa chọn ngẫu nhiên. Nói thật, đó là tên của một cửa hàng tôi đi ngang qua khi đi làm. Tuy nhiên, cuối cùng cái tên đã cho tôi rất nhiều ý tưởng và cảm hứng.
Điều gì đã truyền cảm hứng cho bạn để quay A Bride for Rip Van Winkle? Đôi khi, tôi cảm thấy rằng bộ phim có một số điểm tương đồng với Guilty Of Romance của Sion Sono. Bộ phim đó có phải là nguồn cảm hứng của bạn không?
Shunji Iwai: Tôi chưa xem phim Guilty Of Romance. Nhưng thật dễ dàng để tìm thấy những chủ đề đương đại này ở Nhật Bản. Rất nhiều tiểu thuyết gia và họa sĩ truyện tranh chọn những chủ đề này. Vì vậy, tôi không nghĩ chủ đề phim của mình quá độc đáo và cũng như với những người sáng tạo này, thật khó để tìm ra cách khắc họa nó.
Bộ phim đề cập đến một số vấn đề xã hội (Sự thiếu giao tiếp thực tế giữa mọi người và các giải quyết được cung cấp bởi mạng xã hội, thực tế là tiền dường như mua được tất cả mọi thứ, từ khách dự đám cưới đến bạn bè thực tế, mối quan hệ của cha mẹ và con cái và khái niệm về hôn nhân), tất cả đều được trình bày khá gay gắt. Cách bạn miêu tả họ trong phim gần với thực tế đến mức nào? Nhìn chung, bạn có nghĩ rằng xã hội Nhật Bản đang gặp khó khăn lúc này, đặc biệt là do sự thiếu giao tiếp giữa mọi người?
Shunji Iwai: Ở thành phố đô thị, mọi người không nói chuyện với nhau và đây là thế giới trước kỷ nguyên truyền thông xã hội. Tôi cảm thấy rằng mạng xã hội dường như là một thứ gì đó cứu vãn tiếng nói của chúng tôi, những thứ ẩn giấu bên trong chúng tôi và khao khát được phát ra.
Điều tôi muốn nói là thế giới của chúng ta đang bị bóp méo bởi mạng xã hội, nhưng nó đã bị bóp méo, thậm chí trước khi chúng xuất hiện.
Xã hội mà bạn miêu tả trong phim chứa đầy nỗi buồn, rất ít khoảnh khắc hạnh phúc. Đó có phải là ý kiến của bạn về người Nhật?
Shunji Iwai: Nhân vật nữ chính cũng giống như người Nhật, dường như cô ấy đang rơi xuống và cô ấy không làm bất cứ điều gì để chống lại nó. Điều đó có nghĩa là cô ấy tiếp tục rơi xuống. Nhưng từ một quan điểm ngược lại, cô ấy có vẻ như đang bay lên.
Bộ phim dựa trên thực tế nhưng bạn cũng bao gồm một số yếu tố của chủ nghĩa siêu thực. Tại sao bạn chọn cách tiếp cận này?
Shunji Iwai: Đôi khi tôi yêu những cơn ác mộng của mình hơn thế giới thực. Khi tôi ở trên phim trường hoặc đang chỉnh sửa, đôi khi tôi tự hỏi bản thân rằng cảnh này trông như thế nào, không thực mà giống như những cơn ác mộng của tôi.
Nhà làm phim / phim yêu thích của bạn là gì?
Shunji Iwai: Tất cả mọi người! Tất cả nỗ lực của họ đều được dành để tiếp tục làm phim. Tôi rất tự hào vì là một trong số họ.
- Top 25 phim Nhật Bản hay nhất trong thế kỉ 21 của các đạo diễn nổi tiếng
- Oscar 2021: Top 45 Phim dẫn đầu Cuộc đua Năm nay
