Dưới ánh đèn sân khấu mờ ảo, nơi hào quang và định kiến giao nhau, Thư Kỳ (Shu Qi) bước ra với ánh mắt kiên định và nụ cười từng trải. Từ cô gái nghèo ở Đài Loan đến minh tinh quốc tế, rồi nay là nữ đạo diễn đoạt giải tại Busan, hành trình của cô không chỉ là câu chuyện của thành công mà còn là minh chứng cho sức mạnh của sự kiên nhẫn và tự tin.
Tuổi thơ và khởi đầu
Thư Kỳ tên thật là Lâm Lập Huệ, sinh ngày 16 tháng 4 năm 1976 tại Tân Điếm, thành phố Tân Bắc, Đài Loan. Cô lớn lên trong một gia đình nghèo, tuổi thơ không êm đềm, sớm phải bỏ học để kiếm sống. Mười bảy tuổi, cô rời quê hương sang Hồng Kông với mong ước thoát khỏi nghèo khó, mà không ngờ đó là khởi đầu của những năm tháng bị hiểu lầm và phán xét.
Trong thập niên 1990, Hồng Kông là miền đất vàng của các tạp chí gợi cảm và phim cấp ba. Thư Kỳ, với thân hình hoàn hảo và khuôn mặt đầy cảm xúc, nhanh chóng trở thành cái tên được săn đón – nhưng cũng bị đóng khung trong hình ảnh khiêu khích. Cô từng nói: “Tôi không hối hận. Tuổi trẻ của tôi đã bị dùng để mua cơ hội cho tương lai.”
Cơ hội đó đến khi cô gặp đạo diễn Nhĩ Đông Thăng, người nhìn thấy ở Thư Kỳ một diễn viên thật sự. Ông mời cô đóng vai chính trong Sắc tình nam nữ (Viva Erotica, 1996) – bộ phim kể về một nữ diễn viên cấp ba khát khao được công nhận. Cuộc đời và vai diễn hòa làm một, và chính bộ phim ấy đã giúp Thư Kỳ giành Giải Kim Tượng cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất, đưa cô từ vùng rìa vào trung tâm điện ảnh Hồng Kông.
Bước ngoặt diễn xuất
Năm 1996, Thư Kỳ xuất hiện trong Viva Erotica (Sắc tình nam nữ) cùng Trương Quốc Vinh và Mạc Văn Úy. Vai diễn người mẫu Mango giúp cô được công nhận với Giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất tại Giải Kim Mã và Giải Kim Bạch Liên Hồng Kông (Golden Bauhinia Awards).
Chỉ một năm sau, cô tiếp tục ghi dấu ấn với Portland Street Blues (Cửu Long thành chi tình) và giành thêm Giải Kim Mã cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất. Từ đây, Thư Kỳ thoát khỏi hình ảnh người mẫu gợi cảm, dần trở thành gương mặt điện ảnh thực lực.
Bước ngoặt nghệ thuật đến vào năm 2000 khi cô hợp tác cùng đạo diễn Hầu Hiếu Hiền trong Millennium Mambo (Thiên niên hỷ yến). Nhân vật Vicky – cô gái trẻ lạc lõng giữa đô thị hiện đại – đã đưa Thư Kỳ đến Liên hoan phim Cannes và khẳng định vị thế của cô trong dòng phim nghệ thuật.
Nghệ sĩ trưởng thành và phong cách diễn xuất
Thư Kỳ chọn vai diễn bằng cảm xúc, không theo khuôn mẫu thương mại. Cô tìm đến những nhân vật có chiều sâu tâm lý, những người phụ nữ bị tổn thương nhưng vẫn giữ phẩm giá.
Năm 2005, cô tỏa sáng trong Three Times (Thời khắc đẹp nhất) – cũng của Hầu Hiếu Hiền – và giành Giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Kim Mã. Bộ phim được giới phê bình xếp vào danh sách “100 phim châu Á hay nhất mọi thời đại”.
Ở dòng phim thương mại, cô vẫn ghi dấu mạnh mẽ. If You Are the One (Phi thành vật nhiễu, 2008) của Phùng Tiểu Cương trở thành phim tình cảm ăn khách nhất Trung Quốc. Journey to the West: Conquering the Demons (Tây du hàng ma thiên, 2013) do Châu Tinh Trì sản xuất giúp cô mở rộng tầm ảnh hưởng khắp châu Á.
Năm 2015, trong The Assassin (Nhiếp Ẩn Nương) tác phẩm đoạt Giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Cannes – Thư Kỳ thể hiện một phong thái tĩnh lặng, uy nghiêm, đầy nội lực. Vai diễn được giới phê bình phương Tây gọi là “một biểu tượng của sự kiềm chế và sức mạnh nữ giới”.
Cuộc đời qua những bộ phim và phim mới nhất sắp ra mắt
1996 – Viva Erotica (Sắc tình nam nữ) – Mango – Giải Kim Mã & Kim Bạch Liên cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất
1997 – Portland Street Blues (Cửu Long thành chi tình) – Hùng Hùng – Giải Kim Mã cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất
2000 – Millennium Mambo (Thiên niên hỷ yến) – Vicky – Dự thi Cannes
2005 – Three Times (Thời khắc đẹp nhất) – May / Chen / Jing – Giải Kim Mã cho Nữ chính xuất sắc nhất
2008 – If You Are the One (Phi thành vật nhiễu) – Liang Xiaoxiao – Phim tình cảm ăn khách nhất Trung Quốc
2013 – Journey to the West: Conquering the Demons (Tây du hàng ma thiên) – Miss Duan – Doanh thu cao nhất châu Á năm đó
2015 – The Assassin (Nhiếp Ẩn Nương) – Nhiếp Ẩn Nương – Phim đoạt Giải Đạo diễn tại Cannes
2018 – Project Gutenberg (Vô song) – Li Wen – Phim thắng lớn tại Giải Kim Tượng Hồng Kông
2025 – Girl (Nàng) – Đạo diễn – Giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Quốc tế Busan
Mười năm kể từ lần cuối đảm nhận vai dài trong phim truyền hình, Thư Kỳ trở lại màn ảnh nhỏ bằng Hồi Hồn Kế (The Resurrected) — một bộ phim kinh dị bí ẩn vừa được Netflix công bố.
Trong dự án này, cô hóa thân vào vai mẹ kiên quyết, cùng một nữ diễn viên nổi tiếng khác kết hợp thực hiện nghi thức hồi sinh người từng bị kết án tử hình để trả thù cho cô con gái bị bắt cóc. Hồi Hồn Kế đánh dấu bước đi mới đầy mạo hiểm của Thư Kỳ, khi cô thử sức trong dòng phim nhiều âm u, tâm lý, chạm đến vùng biên giới giữa sự sống và bóng tối.
Hướng đi mới với vai trò đạo diễn
Sau gần ba thập kỷ trong nghề, Thư Kỳ chứng minh cô không chỉ là ngôi sao mà còn là nhà làm phim bản lĩnh. Năm 2025, cô ra mắt bộ phim đầu tay Girl (Nàng) – tác phẩm do chính cô biên kịch và đạo diễn.
Bộ phim mang về cho cô Giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Quốc tế Busan lần thứ 30, đánh dấu cột mốc lịch sử cho điện ảnh Đài Loan. Trong bài phát biểu nhận giải, Thư Kỳ xúc động cảm ơn đạo diễn Hầu Hiếu Hiền – người đã cố vấn và truyền cảm hứng cho cô.
Với Girl, một bộ phim chính kịch về quá trình trưởng thành (coming-of-age) xoay quanh một phụ nữ trẻ hướng nội, luôn cố gắng vượt qua quá khứ đau thương. Cô lớn lên trong một gia đình nơi cô và mẹ là nạn nhân của bạo lực gia đình từ người cha. Cuộc đời cô bắt đầu thay đổi khi cô gặp gỡ một cô gái cùng tuổi khác, người sở hữu tinh thần sống động và vô tư, trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ giúp cô gái tìm thấy ánh sáng.
Sự chân thật đáng kinh ngạc của tác phẩm này bắt nguồn từ chính trải nghiệm cá nhân của nữ đạo diễn. Thư Kỳ đã mạnh dạn đưa hình ảnh gia đình mình lên màn ảnh: nhân vật người cha trong phim, do Khưu Trạch thủ vai, được khắc họa là một thợ cơ khí bất mãn, thường xuyên tìm đến rượu và trút những cơn giận dữ lên vợ con.
Đời tư và di sản
Năm 2016, Thư Kỳ kết hôn với đạo diễn Phùng Đức Luân, người bạn lâu năm và cộng sự trong nhiều dự án. Cả hai giữ kín đời sống cá nhân, hiếm khi xuất hiện cùng nhau trước công chúng, nhưng luôn được ngưỡng mộ bởi sự tôn trọng dành cho nhau.
Với hơn 30 năm trong ngành, Thư Kỳ là biểu tượng của nghị lực và tự tôn. Cô đã đi qua ánh đèn rực rỡ, những lời chỉ trích, và cuối cùng khẳng định mình bằng tài năng. Hành trình của cô là minh chứng cho việc vẻ đẹp không chỉ nằm ở ngoại hình, mà còn ở sức mạnh dám thay đổi.
