Tuổi thơ gắn với hành trình rời quê hương
Năm 1974, tại Sài Gòn, một cậu bé gốc Hoa mang tên Trần Quang Hàm chào đời. Cuộc sống của gia đình anh nhanh chóng rẽ sang một hướng khác sau năm 1975. Khi mới 8 tuổi, Hàm Trần cùng gia đình rời Việt Nam trong một chuyến đi định mệnh theo chương trình Orderly Departure Program. Đó không chỉ là hành trình xa xứ mà còn là vết hằn ký ức, theo anh suốt cả cuộc đời và trở thành nguồn cảm hứng lớn cho các tác phẩm điện ảnh sau này.
Đặt chân đến Mỹ, Hàm Trần phải bắt đầu lại từ con số 0: không biết tiếng, không quen văn hóa, không bạn bè. Những ngày đầu nhập học, cậu bé chỉ có thể ngồi yên lặng trong lớp, cố gắng quan sát và hiểu những gì đang diễn ra xung quanh. Nhưng chính khoảng thời gian đó đã rèn luyện cho Hàm Trần một khả năng quan sát sắc bén, thứ sau này trở thành nền tảng cho công việc đạo diễn. Khi trưởng thành, Hàm Trần tốt nghiệp Thạc sĩ Nghệ thuật về đạo diễn phim (Master of Fine Arts in film directing) tại đại học California – UCLA Film School. Ngoài vai trò đạo diễn, anh còn làm sản xuất phim, biên kịch và dựng phim. Anh từng làm việc cho Trung tâm Vân Sơn trong vai trò quay các phóng sự tài liệu.
Bước chân vào điện ảnh với phim ngắn
Trong quãng thời gian học cao học tại Mỹ, Hàm Trần bắt đầu làm phim ngắn, khai thác ký ức và nỗi niềm của người Việt xa xứ. The Anniversary (Ngày Giỗ) – tác phẩm luận án tốt nghiệp – đã gây ấn tượng tại nhiều liên hoan phim quốc tế và lọt vào vòng đề cử Student Academy Awards, mở ra cánh cửa để anh bước vào điện ảnh chuyên nghiệp.
Hành trình theo đuổi điện ảnh nơi xứ người
Từ những phim ngắn, Hàm Trần dần mở rộng hoạt động tại Mỹ, tham gia nhiều dự án như The Anniversary, The Prescription, Pomegranate, Oh, Saigon, The Owl and the Sparrow và Journey From the Fall. Đây là giai đoạn giúp anh tiếp cận nền điện ảnh quốc tế, vừa rèn luyện nghề, vừa gửi gắm nỗi nhớ quê hương qua từng tác phẩm.
Trở về Việt Nam và thử sức nhiều thể loại
Từ lúc chưa biết mặt anh, trong giới nghiền phim ở Việt Nam đã lan truyền “huyền thoại” về khả năng biên tập, dựng phim của anh. Anh đứng sau những tên phim ấn tượng của giới đạo diễn Việt kiều như phim hành động hấp dẫn “Dòng máu anh hùng” (Charlie Nguyễn) và phim độc lập dễ thương “Cú và chim sẻ sẻ” (Stephane Gauger – đã mất)
Thế rồi, năm 2013, thay vì tiếp tục khai thác đề tài chiến tranh và thân phận, Hàm Trần quyết định trở về Việt Nam và thử sức với nhiều thể loại khác nhau. Anh về nước làm phim đầu tiên “Âm mưu giày gót nhọn” – một phim giải trí và chỉ là giải trí mà thôi. Phim này cũng như nhiều phim thuần giải trí nhưng nổi tiếng ầm ĩ khác kiểu “Để Mai tính” (Charlie Nguyễn), “Scandal: Bí mật thảm đỏ” (Victor Vũ), “Em chưa 18” (Lê Thanh Sơn) và khoảng 10 bộ phim tuyên truyền được gọi là kinh điển, từng được tuyển chọn vào sách “Top 100 phim Việt hay nhất” (năm 2018), vượt qua cả nhiều tác phẩm chính kịch rung động, sâu sắc, giá trị khác.
Âm Mưu Giày Gót Nhọn (2013) là bước thử nghiệm đầu tiên. Một bộ phim hài tình cảm lấy bối cảnh thế giới thời trang, mang màu sắc trẻ trung, tươi mới. Sau đó, Hàm Trần chuyển hướng sang kinh dị với Đoạt Hồn (2014). Bộ phim gây chú ý vì lần đầu tiên kết hợp yếu tố tâm linh truyền thống với cách kể chuyện hiện đại, tạo nên sự rùng rợn vừa quen vừa lạ.
Bitcoin Heist (Siêu Trộm, 2016) là một thử thách khác. Hàm Trần mang thể loại phim hành động – trộm cướp quốc tế về Việt Nam, với câu chuyện xoay quanh các phi vụ liên quan đến tiền điện tử. Bộ phim cho thấy kỹ năng dàn dựng và khả năng điều khiển tiết tấu nhanh, dồn dập.
Tiếp đó, Bạn Gái Tôi Là Sếp (2017) mang đến màu sắc hài lãng mạn, chứng minh sự linh hoạt của Hàm Trần trong nhiều thể loại.
Bên cạnh đó, đạo diễn Hàm Trần còn thử sức với dòng phim kinh dị Việt, với tựa đề Thất sơn tâm linh (tựa cũ: Thiên Linh Cái, tựa tiếng Anh: Kumanthong) là một bộ phim điện ảnh kinh dị Việt Nam dựa trên vụ án có thật. Cốt truyện của phim xoay quanh thuật bùa ngải Thiên linh cái (hay còn gọi là Kuman Thong mặc dù cách gọi này không chuẩn lắm). Phim lấy bối cảnh tại một vùng quê nghèo ở Tây Nam Bộ, Việt Nam, dựa trên sự kiện có thật về một vụ án vào khoảng cuối thập niên 1990, khi hung thủ giết chết bốn phụ nữ để làm loại bùa trên.
Bộ phim kể về một câu chuyện mà nhân vật trung tâm là gã thầy bùa với tham vọng độc ác và tàn bạo. Rắp tâm sở hữu quyền năng kỳ bí, gã không e ngại mà ra tay hạ sát bốn cô gái trẻ.
Bên cạnh đó, anh còn làm phim về đề tài thiếu nhi, Maika – Cô bé đến từ hành tinh khác (2022). Ra mắt nhân dịp Quốc tế Thiếu nhi 1/6, tác phẩm lấy cảm hứng từ Maika, cô bé từ trên trời rơi xuống – phim truyền hình Tiệp Khắc chiếu ở Việt Nam những năm 1980.
Phim xoay quanh Hùng – một cậu bé đau khổ vì mẹ qua đời do bệnh nặng. Hùng sống cùng cha trong một chung cư cũ. Sự cô đơn khiến Hùng luôn lủi thủi một mình cho đến lúc gặp Maika – một cô bé ngoài hành tinh. Phi thuyền của Maika mất năng lượng, lao xuống Trái Đất, cô bé phải tìm đồng đội và sửa lại phương tiện.
Lấn sân sang series truyền hình
Không dừng lại ở phim điện ảnh, Hàm Trần bước sang lĩnh vực series. Mất Tích Đêm 30 (2024), dựa trên một vụ án có thật, đã đánh dấu bước trưởng thành trong cách kể chuyện dài hơi, nơi mỗi tập phim đều căng thẳng và bất ngờ.
Nhưng phải đến Tiệm Ăn Của Quỷ (2025), Hàm Trần mới thật sự tạo ra cơn sốt. Series 6 tập phát hành toàn cầu trên Netflix khai thác năm tội lỗi lớn trong con người. Mỗi tập là một câu chuyện độc lập nhưng được kết nối khéo léo, vừa mang tính giải trí vừa có chiều sâu tâm lý. Tiệm Ăn Của Quỷ được đánh giá là tiệm cận chuẩn quốc tế, nâng tầm vị thế của điện ảnh Việt trên bản đồ phim trực tuyến.
Tử Chiến Trên Không – trở lại với lịch sử
Hiện tại, Tử Chiến Trên Không đã được ra mắt, và được đạo diễn bởi Hàm Trần, một bộ phim hành động – hình sự – lịch sử do Điện ảnh Công an Nhân dân sản xuất. Lấy cảm hứng từ sự kiện có thật năm 1978, bộ phim hứa hẹn tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy căng thẳng với quy mô sản xuất lớn. Đây cũng là lần đầu tiên Hàm Trần kết hợp yếu tố hành động và lịch sử, mang đến một thử thách hoàn toàn mới trong sự nghiệp.
Đời tư và hậu phương vững chắc
Về đời tư, Hàm Trần kết hôn với Jayne, một phụ nữ gốc Thái Lan. Hai người gặp nhau trong quá trình làm phim và hiện sống giữa Mỹ, Thái Lan và Việt Nam, tùy theo lịch trình sản xuất. Trong các cuộc phỏng vấn, Hàm Trần luôn nhắc đến vợ như một người bạn đồng hành tin cậy và là nguồn động viên lớn nhất.
Đạo diễn sinh năm 1974 bày tỏ: “Tôi gặp Jayne lần đầu ở Thái Lan trong một lần đến đó làm phim 13 năm trước. Khi đó, cô ấy đang làm cho một công ty quảng cáo nổi tiếng và nhận lời làm trợ lý văn phòng cho đoàn phim của tôi. Cả tôi và Jayne đều đang có bồ và chúng tôi coi nhau như bạn bè.”
Hai năm sau, Jayne chia tay bạn trai và đi học thiết kế thời trang ở Paris (Pháp). Khi đó, Hàm Trần cũng đã chia tay bạn gái và anh rất buồn. Một lần, anh tham gia tiệc cưới của họ hàng ở Paris. Khi biết Jayne đang theo học tại đó, Hàm Trần chủ động liên lạc và hẹn đi uống cà phê. “Lúc gặp lại, tôi và cô ấy phát hiện người kia đều độc thân. Vậy là hai chúng tôi quyết định hẹn hò trong một ngày. Ngày hẹn duy nhất ở Paris rất lãng mạn. Chúng tôi gặp nhau ở dưới chân tháp Eiffel, đi chơi bằng xe đạp ban ngày và tối đó ngồi uống rượu, ăn bánh dưới ánh nến trên du thuyền đi dọc sông Seine”, anh kể.
Dấu ấn một đạo diễn không ngừng thử nghiệm
Từ cậu bé rời Việt Nam năm xưa, Hàm Trần đã trở thành một đạo diễn có tiếng nói riêng, dám thử nghiệm và không ngừng mở rộng giới hạn. Anh mang đến những câu chuyện vừa đậm chất Việt vừa hòa nhập với dòng chảy điện ảnh toàn cầu. Mỗi bộ phim của Hàm Trần không chỉ là tác phẩm giải trí mà còn là một lát cắt của ký ức, của văn hóa, và của những con người đang đi tìm vị trí của mình trong thế giới rộng lớn này.
